Czym jest Camino

Pielgrzymowanie szlakiem Świętego Jakuba to wędrówka do jego grobu znajdującego się w Santiago de Compostela.
Kim jest Święty Jakub?
Jakub Większy (Starszy) to syn Zebedeusza i Salome, brat św. Jana (Mk 1,19). Należał do trójki najbliższych uczniów Jezusa. Był m.in. świadkiem wskrzeszenia córki Jaira, przemienienia na Górze Tabor, modlitwy w Ogrodzie Oliwnym. Tradycja podaje, że po Zesłaniu Ducha Świętego udał się do Hiszpanii. Zginął jako pierwszy z dwunastu apostołów ok. 44 r. W Dziejach Apostolskich fakt ten opisany jest krótko w akapicie o pojmaniu Świętego Piotra. "W tym także czasie Herod zaczął prześladować niektórych członków Kościoła. Ściął mieczem Jakuba, brata Jana, a gdy spostrzegł, że to spodobało się Żydom, uwięził nadto Piotra." (Dz 12, 1-2).

Historia grobu Świętego Jakuba
Legenda mówi, że ciało św. Jakuba dotarło w cudowny sposób do Hiszpanii, do miasta Iria, koło dzisiejszego Padron, gdzie zaginęło.  W 813 roku grób odnalazł pustelnik Pelagiusz. Zobaczył deszcz spadających gwiazd na cmentarne wzgórze. Znalazł tu marmurowy sarkofag z szczątkami apostoła. Wokół grobu powstała osada Campus Stellae (Pole Gwiazd); nazwa później uległa zniekształceniu na Compostela.  W latach od 711 r. do 1492 r. Półwysep Iberyjski objęty jest rekonkwistą, procesem, w którym chrześcijańskie królestwa Półwyspu Iberyjskiego stopniowo odbijały terytoria zajęte przez muzułmanów. Według legendy, w bitwie pod Clavijo (844 r.) Święty Jakub pojawił się na białym koniu i zmusił Maurów do ucieczki. Wkrótce został ogłoszony patronem Hiszpanii. W 1589 r. wobec groźby najazdu na Compostelę angielskiego korsarza Francisca Drake’a, relikwie zostały ukryte. Odnaleziono je w 1879 r., a papież Leon XIII w specjalnej bulli z 1884 roku potwierdził ich  autentyczność.

Historia pielgrzymek do grobu Świętego Jakuba
Szlaki jakubowe wykształciły się w średniowieczu i przetrwały prawie bez zmian do dnia dzisiejszego. Pielgrzymki do grobu apostoła rozpoczęły się już w IX w. Na przełomie XI i  XII w. wybudowano wspaniałą katedrę. Przybywało coraz więcej pątników. W XII wieku aktem papieskim miejsce to uznano za jeden z trzech najważniejszych (obok Jerozolimy i Rzymu) ośrodków dla chrześcijan. Znaczną część wędrowców stanowili pokutnicy. Dante (XIII w.) podaje, że wędrowców do Jerozolimy nazywano palmiarzami, do Rzymu – romianami a do Santiago peregrini – czyli pielgrzymami. W średniowieczu rejestrowano w Santiago de Compostela do 500 tys. pątników rocznie. Wiek XVI to reformacja i wojny religijne. Następuje prawie całkowite załamanie się ruchu pątniczego. Po ogłoszeniu bulli w 1884 roku ożywił się ruch pielgrzymkowy, który w czasach nowożytnych przechodził różne fazy wzlotu, stagnacji i regresji.

Współczesne pielgrzymowanie
Właściwie dopiero za sprawą pielgrzymki Jana Pawła II  w 1982 roku do grobu apostoła Jakuba dokonało się ponowne „odkrycie” Composteli. Ważne było zwłaszcza przedstawienie Aktu Europejskiego, zaproszenia do ożywienia chrześcijańskiej tradycji pielgrzymowania: 
"ja, Jan Paweł, syn polskiego narodu, który zawsze uważał się za naród europejski, syn narodu słowiańskiego wśród Latynów  i łacińskiego pośród Słowian, z Santiago kieruję do ciebie, stara Europo, wołanie pełne miłości: Odnajdź siebie samą! Bądź sobą! Odkryj swoje początki. Tchnij życie w swoje korzenie."
Po wizycie Jana Pawła II w Santiago de Compostela w 1982 roku Rada Europy uznała Drogę św. Jakuba za szlak o szczególnym znaczeniu dla kultury kontynentu i zaapelowała o odtwarzanie i utrzymywanie dawnych szlaków pątniczych.
Szlak został ogłoszony pierwszym Europejskim Szlakiem Kulturowym  w październiku 1987 roku oraz wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1993 roku.
W dniu 5 lipca 2015 roku UNESCO na 39. sesji w Bonn podjęło decyzję o rozszerzeniu szlaków jakubowych w Hiszpanii i wpisało cztery szlaki północne: Camino del Norte, Camino Primitivo, Camino Lebaniego oraz Camino Vasco del Interior. Długość Dróg św. Jakuba wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO sięgnęła ponad 2200 km.
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Drogaśw._Jakuba, dostęp: 1.09.2024 r.

Kto pielgrzymuje
Oficina de Acogida al Peregrino, czyli Biuro Przyjęć Pielgrzymów w Santiago de Compostela. prowadzi szczegółowe statystyki. Udostępnia dane od 2003 r. W 2024 r. liczba pielgrzymów wyniosła 499.157 osób. W tej liczbie było 7.662 pielgrzymów z Polski, co stanowi 1,53% ogólnej liczby i umieszcza nas na 13 miejscu. Blisko połowa pielgrzymujących to Hiszpanie, następnie w kolejności są następujące kraje: Stany Zjednoczone, Włochy, Niemcy, Portugalia, Wielka Brytania, Francja, Irlandia, Meksyk, Kanada, Korea, Australia, wreszcie Polska, a za nami Republika Czeska, Argentyna, Kolumbia i wiele innych krajów.

Którędy się pielgrzymuje
Pielgrzymi mają do wyboru kilkanaście dróg. W paszporcie pielgrzyma znajdowała się kiedyś mapka pokazująca przebieg niektórych. Oto sześć najpopularniejszych
Camino Francés (Droga Francuska) jest najbardziej znaną i najpopularniejszą ze wszystkich dróg do Santiago. Za jej punkt początkowy można uznać zarówno Roncesvalles, jak i Saint Jean Pied de Port. Trasa charakteryzuje się zróżnicowanym krajobrazem i niezwykłym bogactwem zabytków. Swoje pochodzenie zawdzięcza trzem z czterech głównych historycznych szlaków pielgrzymkowych mających swój początek w Europie śródlądowej, które zbiegają się w małym miasteczku Ostabat, kilka kilometrów od Saint Jean Pied de Port. Długość trasy 773 km z Saint Jean Pied de Port, lub 748 km z Roncesvalles.
Camino Portugués Central (Centralna Droga Portugalska) zaczyna się w Lizbonie, choć pielgrzymi zaczynają ją najczęściej dopiero w Porto lub Tui , mieście które znajduje na granicy hiszpańsko-portugalskiej. Jest to druga najbardziej ruchliwa trasa. Długość trasy z Porto to 244 km.
Camino Portugués de la Costa (Portugalska Droga Nadbrzeżna) biegnie wzdłuż wybrzeża Atlantyku od Porto, przechodząc przez Viana do Castelo, A Guarda i Vigo, aż do połączenia z Centralną Drogą Portugalską w Redondeli . Jest piękna krajobrazowo, łatwa, bo bez większych zmian wysokości. Długość trasy z Porto to 268 km.
Camino del Norte (Droga Północna) biegnie wzdłuż wybrzeża Kantabrii od Irún. Przy granicy z Galicją szlak skręca na południowy zachód w kierunku Composteli. Duża jego część przebiega przez obszary turystyczne, łącząc silnie zurbanizowane odcinki z obszarami o dużych walorach przyrodniczych. Długość trasy z Irún to 827 km.
Camino Primitivo (Droga Pierwotna) biegnie z Oviedo do Composteli przez wnętrze Asturii i Galicji. Jej powstanie i nazwa wiążą się z pierwszą udokumentowaną pielgrzymką. Miała miejsce w IX wieku, a odbył król Asturii Alfons II. Bogata w piękne krajobrazy, o stosunkowo trudnej trasie. Długość trasy 313 km.
Camino Inglés (Droga Angielska) odpowiada średniowiecznemu szlakowi pielgrzymkowemu Anglików, Irlandczyków oraz pielgrzymów z innych krajów Europy Północnej. Pielgrzymi przybywali łodzią do portu A Coruña, lub innego mniejszego portu. Obecnie trasa zyskuje na popularności. Jest krótka, przyjemna i dobrze oznakowana. Długość trasy 112 km

Popularność szlaków
W statystykach Biura Przyjęć Pielgrzymów można dokładnie prześledzić, którymi szlakami przychodzą pielgrzymi i z których miejsc rozpoczęli pielgrzymkę. W 2024 roku najwięcej pielgrzymów przybyło do Santiago de Compostela, bo ponad 47% szlakiem Camino Francés (Droga Francuska) . Następnymi w kolejności były: Camino Portugués Central (Centralna Droga Portugalska) 19 %, Camino Portugués de la Costa (Portugalska Droga Nadbrzeżna) 15 %, Camino Inglés (Droga Angielska) 6 %, Camino Primitivo (Droga Pierwotna) 5 %, Camino del Norte (Droga Północna) 4 %. Pozostałymi szlakami, których jest jeszcze co najmniej kilkanaście, przybyło w 2024 roku 4 % pielgrzymów.

Pokonywane dystanse
Pielgrzymi najczęściej nie pokonują całych szlaków, a tylko jego końcowe fragmenty. W 2024 roku aż 32 % pielgrzymów rozpoczęło wędrówkę w Sarria, a 8 % w Tui. Obydwa miasta są w odległości nieco ponad 100 km od Santiago de Compostela. Należy jednak zauważyć, że 7 % pielgrzymów przybyło z Saint Jean Pied de Port pokonując cały 773 km szlak francuski.
Przejście 100 km stanowi minimum, które powinien przejść pieszy pielgrzym, by mógł otrzymać Compostellę, czyli zaświadczenie o odbytej pielgrzymce. Dla pielgrzymującego na rowerze minimum wynosi 200 km. Statystyki pokazują, że w 2024 roku piesi stanowili 93 %, rowerzyści 4 %.